Già hóa dân số phải gắn liền với việc chăm sóc để nâng cao chất lượng cuộc sống cho NCT cả về thể chất và tinh thần, trong đó cốt lõi là vấn đề sức khỏe. Càng về già, con người càng hết sức quan tâm đến sức khỏe của mình. Theo một thống kê gần đây mới được công bố cần chú ý là tuy tuổi thọ bình quân của người Việt Nam đã đạt 74 tuổi, nhưng tuổi thọ sống khỏe mạnh mới chỉ đạt 66 tuổi. Chúng ta đang phấn đấu để hướng đến tuổi thọ 75 tuổi và tuổi thọ sống khỏe mạnh đạt 70 tuổi. Đó cũng chính là chỉ tiêu của chất lượng sống.
|
Chất lượng sống của NCT phụ thuộc vào nhiều yếu tố (hoàn cảnh khách quan, chủ quan, ý chí nỗ lực của bản thân NCT ... ). Ước muốn chung của NCT là được sống khỏe mạnh, sống thanh thản cho đến lúc ra đi về cõi vĩnh hằng. Không ai muốn làm phiền vợ hoặc chồng, con cháu phải chăm nom dài ngày do ốm đau bệnh tật không thể tự lo được, chất lượng sống vì vậy giảm đi rất nhiều.
Gia đình là yếu tố quan trọng đối với chất lượng sống tốt hay chưa tốt. Đối với NCT, mô hình truyền thống của gia đình Việt Nam là chung sống nhiều thế hệ (tam đại đồng đường, tứ đại đồng đường) cùng quây quần trong một ngôi nhà hạnh phúc. Mô hình gia đình hiện đại chỉ có 1-2 thế hệ, xu hướng này sẽ dần dần thay thế gia đình truyền thống. Hiện nay vẫn còn khá nhiều gia đình chung sống 2-3 thế hệ thì yếu tố tâm lý trẻ hiểu già, già hiểu trẻ, tránh “xung đột” thế hệ làm cho NCT sống được thanh thản, trẻ già sum vầy bên nhau tràn đầy hạnh phúc, càng có ý nghĩa hơn với NCT.
Sức khỏe có thể xem là một trong những yếu tố quyết định chất lượng sống của NCT. Càng về già càng thấm thía “sức khỏe quí hơn vàng”, “là vốn quí nhất”, “là tài sản vô giá” của đời người. NCT khỏe mạnh là sự tự tin, lạc quan yêu đời, sống có ý nghĩa với gia đình và xã hội. NCT không may mắc phải một hoặc nhiều bệnh mãn tính thì chất lượng sống giảm rõ rệt. Căn bệnh NCT hay mắc là tim mạch, cao huyết áp, tiểu đường, xương khớp, bệnh về đường hô hấp, tiêu hóa ... NCT bị tai biến mạch máu não dù là thể nhẹ thì chất lượng sống giảm rõ rệt, nhiều suy nghĩ tiêu cực sẽ đến khi thấy bệnh thuyên giảm chậm, như đi lại khó khăn, trí nhớ giảm sút, không thể tự phục vụ trong sinh hoạt hàng ngày dễ dẫn đến buồn phiền, mặc cảm. Do đó, việc kiểm tra sức khỏe định kỳ cho NCT cần phải thực hiện thường xuyên, ít nhất 6 tháng một lần.
NCT thường xuyên sinh hoạt Hội, câu lạc bộ, giao lưu tiếp xúc, đọc sách báo, có điều kiện đi tham quan du lịch, thăm con cháu ở xa ... sẽ tạo được sự phấn chấn vui vẻ, có tác dụng tốt đối với ngăn ngừa bệnh trầm cảm, giảm trí nhớ thường gặp ở NCT ít tiếp xúc giao lưu, ít tạo niềm vui trong cuộc sống hàng ngày.
Những kỷ niệm, ký ức xưa của một thời đã qua thường trỗi dậy với biết bao nỗi niềm đầy vơi, tự hào xen lẫn trăn trở băn khoăn. Thế hệ trẻ cần nắm được đặc điểm tâm lý này của NCT trong lúc chuyện trò tâm sự. NCT sẽ rất vui, hài lòng khi có người biết chia sẻ lắng nghe.
Phải khẳng định trong những năm qua cùng với phát triển kinh tế thì chất lượng sống của NCT dần dần đã được nâng lên rõ rệt, xã hội hóa được việc chăm sóc và phát huy vai trò của NCT, làm cho NCT sống hữu ích hơn. Cùng với nhiều chính sách đã được nhà nước ban hành, luật NCT có nhiều điều góp phần nâng cao chất lượng sống của NCT như việc đánh giá, xác định vai trò vị trí NCT, những qui định ưu đãi, những nội dung cụ thể về chăm sóc NCT trong các hoạt động văn hóa xã hội, bảo trợ xã hội ... chứng tỏ đạo lý và trách nhiệm của chúng ta tôn vinh lớp người đi trước đã có nhiều đóng góp cho thế hệ hôm nay.
Tuy nhiên cũng phải thừa nhận trong điều kiện hiện nay, xã hội còn nhiều việc cần làm để khắc phục những hạn chế về chất lượng sống NCT. Trước hết, quá trình đô thị hóa nhanh, việc di dân từ nông thôn ra thành phố ảnh hưởng đến sinh hoạt xáo trộn lối sống quen thuộc của NCT. Theo thống kê thì hiện nay có 73% NCT sống ở nông thôn, 27% sống ở thành thị. Trong những năm tới xu hướng tỉ lệ này sẽ thay đổi, tỉ lệ NCT sống ở thành thị ngày càng tăng lên, đồng nghĩa với việc không gian sống bị thu hẹp, NCT sẽ đối mặt với ô nhiễm môi trường, giao thông khó khăn, tai tệ nạn xã hội nhiều hơn ở nông thôn. NCT phải biết tự điều chỉnh nhiều hơn để thích nghi với cuộc sống, sinh hoạt đô thị. Tuy vậy, NCT sống ở đô thị sẽ được tiếp cận thông tin nhiều hơn, nhanh hơn, có điều kiện thụ hưởng văn hóa, văn nghệ, vui chơi giải trí, văn minh đô thị.
Trên đây chỉ mới đề cập đến một số mặt chính liên quan trực tiếp đến chất lượng sống của NCT. Về nhận thức, cần thấy rõ hơn quỹ thời gian của NCT không phải là nhiều, do đó mỗi chúng ta đều có trách nhiệm tạo điệu kiện chăm sóc, phát huy vai trò, vị trí của NCT, để NCT sống vui, sống khỏe, sống hữu ích và tăng tuổi thọ.