Hàng ngày trên các báo hầu như không ngày nào không có thông tin về các vụ án mạng, cướp giật tài sản, hành động côn đồ bạo lực lừa đảo nhau với nhiều thủ đoạn ngày càng tinh vi, hành hạ nhục mạ dã man, kể cả trẻ em, rồi cướp đi mạng sống của người khác vì những chuyện nhỏ gây tâm trạng bức xúc và lo lắng cho sự xuống cấp về đạo đức, lối sống, cách ứng xử của một bộ phận chủ yếu ở lứa tuổi thành niên, trung niên. Có thể nói đó là lối sống lệch chuẩn cần phải được uốn nắn lại bằng nhiều giải pháp đồng bộ mà chủ yếu là khả năng tự điều chỉnh của mỗi người với tất cả trách nhiệm và ý thức công dân để cuộc sống ngày một tốt đẹp hơn lên.

Có một số ý kiến cho rằng những vụ va chạm xung đột hàng ngày kể cả dẫn đến chết người hoặc bị tàn phế suốt đời là đạo đức xã hội ngày càng có chiều hướng xuống cấp, không gian sống ngày càng chật chội, trong tình huống như thế lựa chọn phương án giải quyết mâu thuẫn dựa vào bạo lực và triệt hạ đối phương đến cùng một cách tàn độc đang có chiều hướng phổ biến lan rộng! Điều đó đúng, nhưng chưa đủ, phải còn những yếu tố khác nữa. Tôi xin kể 2 mẫu chuyện sau đây mà tôi tận mắt chứng kiến mới xảy ra gần đây trên con phố đông người qua lại để chúng ta cùng suy ngẫm: Một xe thô xơ chở vật liệu xây dựng do 1 chị công nhân điều khiển vượt qua đường không quan sát kỹ, bị xe máy do 1 thanh niên điều khiển va quệt nhau: xe máy đổ xuống đường, xe vận tải gãy hỏng đổ cả vật liệu xây dựng ra đường, chị công nhân mặt tái xanh lo sợ điều gì sẽ xảy đến với mình? Anh thanh niên lồm cồm đứng dậy, tay chân xây xát xe bị hỏng vì va chạm khá mạnh. Chị công nhân líu ríu xin lỗi, anh thanh niên phủi quần áo, dựng xe dậy, xem vết thương trên người và xe. Người đi đường xúm lại giúp đỡ. Anh thanh niên không hề quát mắng hoặc có hành vi thô bạo với chị công nhân. Sau đó ai lo việc nấy để giải quyết hậu quả vụ tai nạn. Câu chuyện kết thúc có hậu với những cử chỉ rất văn hoá. Người sai biết lỗi, người gặp nạn rủi ro nhưng không nghiêm trọng đã bỏ qua (nếu chỉ cần yêu cầu chị công nhân phải sửa xe, chắc số tiền cũng không nhỏ so với thu nhập hàng ngày của chị ấy). Cách sử sự như vậy rất đáng suy nghĩ và học tập.
 

Mẫu chuyện thứ 2: Một vụ va quệt xe máy không lấy gì nghiêm trọng lắm, tuy có hỏng xe. Nhưng hai thanh niên đã sừng sộ, cải vả to tiếng, 2 cái đầu nóng bốc lên, hai người xông vào đấm đá nhau để tỏ vẻ yêng hùng không ai chịu thua ai, mặc dù chưa phân biệt được đúng sai của vụ tai nạn. May mà nhờ mấy thanh niên đi đường dừng lại xông vào can ra, không thì đánh nhau to và chưa biết hậu quả sẽ thế nào? Một số người cao tuổi đứng xung quanh theo dõi từ đầu buột miệng “sao bây giờ họ thích gây gỗ đánh nhau thế nhỉ?” Không biết câu nói đó đúng đến mức độ nào nhưng thực tế đã chứng minh nhiều vụ việc như vậy. Va quệt giao thông xảy ra, đánh nhau; mâu thuẩn nhau câu nói trong nhà hàng, đánh nhau; tranh giành chỗ đậu xe, đánh nhau; vô ý đỗ xe trước cổng nhà người khác chiếm lối đi, đánh nhau; tranh chấp đất đai; xây dựng lấn chiếm, đánh nhau…và còn rất nhiều trường hợp không thể kể hết được. Có nhiều vụ băng nhóm thanh toán nhau bằng hàng “lạnh” (dao, kiếm), hàng “nóng” ( các loại súng, lựu đạn) gây náo loạn cả khu dân cư, đường phố.

Đọc trên báo 1 số vụ việc xảy ra gần đây với tính chất hết sức mạnh động hung hãn, côn đồ bạo lực, xem thường tính mạng con người ai cũng thấy trăn trở vô cùng. Mọi người đều mong muốn luôn luôn có không khí bình yên để làm ăn và sinh hoạt.

Qua đây cho thấy rõ từ bản thân mỗi người, gia đình, nhà trường, môi trường xã hội phải có sự gắn kết chặt chẽ với nhau biết điều chỉnh hành vi ứng xử sự lệch chuẩn để sống phù hợp với xã hội, vì sự phát triển ngày một tốt đẹp của cộng đồng - Bên cạnh đó cần có chế tài đủ mạnh để giữ vững sự nghiêm minh và kỷ cương phép nước. Nhưng trước hết, tự mỗi người phải có kiến thức, nhận thức về các chuẩn mực ứng xử trong mọi trường hợp. Qua đó, chúng ta cần biết sống tử tế!