Thuốc lá là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu với khoảng 6 triệu người tử vong do hút thuốc chủ động và 600.000 người tử vong do hút thuốc thụ động. Việt Nam là nước có số người tử vong do thuốc lá cao với hơn 40.000 ca mỗi năm. Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam, ông Takeshi Kasai, cho biết, ước tính đến năm 2020, mỗi năm có 8 triệu người sẽ chết do sử dụng thuốc lá, trong đó 70% ở các nước đang phát triển như Việt Nam. Cùng nhau xây dựng môi trường sống và làm việc trong lành không khói thuốc vì sức khỏe của mỗi người là mục tiêu mà nhiều địa phương, trong đó có Tp Huế đang hướng đến. Với sự hỗ trợ từ Hội Y tế công cộng Việt Nam, Tp Huế trở thành một trong 6 tỉnh thành trong nước được chọn để triển khai thí điểm dự án xây dựng thành phố không khói thuốc. Buổi lễ công bố sự kiện này đã diễn ra vào ngày 25/5/2012 với nhiều hoạt động được tổ chức như Mitting, diễu hành nhằm thu hút sự chú ý của cộng đồng. Theo đó, nhiều quy định cũng được Ban chỉ đạo Phòng chống tác hại thuốc lá của Tp đặt ra để thực hiện mục tiêu này.
Cụ thể, UBND TP Huế quy định từ ngày 25/5/2012, cấm hút thuốc hoàn toàn tại cơ sở y tế - giáo dục; cơ sở chăm sóc, nuôi dưỡng, nơi vui chơi và giải trí dành cho trẻ em; nơi làm việc bao gồm cơ quan, công sở, doanh nghiệp, nơi sản xuất kinh doanh; cấm hút thuốc tại địa điểm công cộng như thư viện, rạp chiếu phim, nhà văn hóa, nhà thi đấu thể thao, khu triển lãm, du lịch và các khu vui chơi giải trí trong nhà. Hành khách đi trên các phương tiện giao thông công cộng, hoặc ngồi trong phòng đợi của sân bay, bến xe, ga tàu hỏa cũng bị cấm hút thuốc. Ngoài ra, UBND TP Huế cũng quy định cấm bán các loại thuốc lá tại cơ quan, đơn vị, trường học, bệnh viện, trên các phương tiện giao thông công cộng và những nơi cấm thuốc lá; cấm quảng cáo, khuyến mãi, tiếp thị thuốc lá dưới mọi hình thức. Ngoài ra, UBND TP Huế cũng quy định cấm bán các loại thuốc lá tại cơ quan, đơn vị, trường học, bệnh viện, trên các phương tiện giao thông công cộng và những nơi cấm thuốc lá; cấm quảng cáo, khuyến mãi, tiếp thị thuốc lá dưới mọi hình thức.
Theo ông Nguyễn Đăng Thạnh, Phó chủ tịch UBND TP Huế - Trưởng Ban Chỉ đạo Phòng chống tác hại thuốc lá, cho biết: “Các cá nhân, tổ chức vi phạm quy định trên sẽ bị lực lượng công an và thanh tra chức năng xử phạt hành chính 50.000-100.000 đồng/lần; cơ sở kinh doanh vi phạm sẽ bị thu hồi giấy phép kinh doanh”.
Để giúp lãnh đạo các cơ quan, ban ngành, địa phương nắm được những thông tin, quy định liên quan, Tp đã tổ chức nhiều hội thảo hướng dẫn các địa điểm công cộng của các ngành Văn hóa, thể thao & Du lịch, Y tế, Giáo dục & Đào tạo, Giao thông Vận tải tại Huế; triển khai xây dựng môi trường làm việc không khói thuốc cho lãnh đạo UBND phường, các cơ quan, đơn vị, phòng, ban ngành. Công tác tập huấn nâng cao năng lực cho Đoàn liên ngành kiểm tra cũng đã được UBND Tp phối hợp với Hội Y tế công cộng tổ chức cho chủ tịch UBND phường và Trưởng Công an 27 phường, các thành viên là Thanh tra của các ban ngành, đoàn thể. Vai trò của các tổ chức đoàn thể được đẩy mạnh và phát huy có hiệu quả, đặc biệt là Liên đoàn Lao động, Hội Phụ nữ và Đoàn Thanh niên là những tổ chức đoàn thể nòng cốt cho việc thực thi chính sách không khói thuốc lá của Tp. Phần lớn các cơ quan, đơn vị, đã xây dựng và triển khai kế hoạch phòng chống tác hại thuốc lá tại đơn vị sau khi được tập huấn, phổ biến trong trong cán bộ công chức, treo biển báo theo quy định tại nơi làm việc. Một số đơn vị đã triển khai rất tốt như: Trường THPT Nguyễn Huệ, UBND phường Phú Hội, Trường TH Giao thông Vận tải, khách sạn Hương Giang... có đơn vị còn xử phạt theo nội quy, quy chế của đơn vị đề ra như công ty Taxi Mai Linh, Khách sạn Romance, các đơn vị công an cũng đã có nội quy nghiêm ngặt về cấm hút thuốc tại nơi làm việc và đưa vào quy chế chấm điểm thi đua của đơn vị.
Xác định truyền thông làm thay đổi nhận thức, hành vi của người hút thuốc và cộng đồng chính là giải pháp quan trọng nhất để hướng đến Tp không khói thuốc, cùng với việc tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông, Tp Huế cũng đã cấp trên 2.500 biển báo “cấm hút thuốc” gắn tại trụ sở các cơ quan nhà nước, trụ sở UBND phường, các cơ sở y tế, giáo dục, giao thông, các khách sạn, nhà hàng, thư viện, nhà sách và các địa điểm công cộng khác. Phát tờ rơi về tiêu chí xây dựng Tp Huế không khói thuốc lá cho người dân, những người lái xe xích lô, xe thồ để bản thân họ thực hiện nghiêm túc cũng như nhắc nhở mọi người và du khách là họ đang ở Tp không khói thuốc.
Có thể nói, trong nỗ lực của mình, Tp đã thực thi nhiều giải pháp để hướng đến một đô thị không khói thuốc; Thế nhưng, đến nay, sau gần 1 năm triển khai, những nỗ lực này vẫn chưa đâu vào đâu khi tại một hội nghị sơ kết, đánh giá mới đây, Ban chỉ đạo Phòng chống tác hại thuốc lá nhìn nhận: vẫn còn tình trạng hút thuốc rải rác trong các cơ quan, đơn vị. Các điểm công cộng người không hút thuốc vẫn bị hít phải khói thuốc. Tình trạng bán thuốc lá vẫn diễn ra công khai tại các nơi quy định cấm bán thuốc. Mức xử phạt hành chính nếu vi phạm từ 50.000-100.000 đồng/lần được thành phố Huế áp dụng cũng chỉ được vài ba ngày đầu, nay dường như chẳng ai còn nhớ nữa.
Mức phạt thấp, ít có tính răn đe, và cũng rất hiếm người bị phạt nên việc “nói không” với thuốc lá hiện cũng chỉ dừng lại ở mức tuyên truyền. Luật Phòng chống lá đã có hiệu lực kể từ 1/5 năm nay. Việc triển khai Luật này một cách quyết liệt, cần sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền địa phương các cấp, các ban ngành, đoàn thể, mới mong mang lại những kết quả khả quan trong chiến được đánh giá là khó khăn và dài hơi này./.
Theo www.trt.com.vn